Σ.Ε.Π & Στόχοι Καριέρας

Την τελευταία δεκαετία σε ευρωπαϊκό και σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν συντελεστεί καταλυτικές αλλαγές σε οικονομικό, τεχνολογικό και κοινωνικό επίπεδο. Τις αλλαγές αυτές καθώς και τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται παγκοσμίως πολύ συχνά τόσο η εκπαίδευση όσο και οι εκτιμήσεις για την αγορά εργασίας αδυνατούν να τις προβλέψουν.
Αποτελεί κοινή παραδοχή πως η μελλοντική αγορά εργασίας στηρίζεται σε ένα βασικό τρίπτυχο: κλίσεις – δεξιότητες – καινοτομία. Ειδικά οι δεξιότητες θεωρούνται από πολλούς μελετητές και οργανισμούς (W.E.F.) πως σε αρκετές περιπτώσεις επαγγελμάτων και επιστημονικών κλάδων θα υπερκεράσουν τα «πτυχία» στην αναζήτηση μιας θέσης εργασίας ή στην επαγγελματική ανέλιξη του ατόμου.
Η γενιά των Millennials και ιδιαίτερα οι επόμενες γενιές καλούνται να πορευθούν έχοντας κατά νου  για τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό μια διεθνή προοπτική απασχολησιμότητας. Ειδικά στην Ελλάδα της κρίσης ήδη η ευρωπαϊκή αλλά και η διεθνής αυτή προοπτική έχει ενταθεί ακόμη περισσότερο μέσω του brain drain.
Ωστόσο, ένα από τα βασικά ζητούμενα στην μελλοντική αγορά εργασίας είναι οι εξειδικεύσεις που θα είναι περιζήτητες και με καλύτερες προοπτικές απασχόλησης. Η επιστημονική ομάδα της Employ, έχοντας εξετάσει διεξοδικά ευρωπαϊκές και διεθνείς μελέτες και δεδομένα, επέλεξε 10 κορυφαίες εξειδικεύσεις που οδηγούν στα επαγγέλματα του μέλλοντος και στηρίζονται σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα των Ελληνικών Α.Ε.Ι. Τα επιστημονικά μας κριτήρια εστίασαν στην δυνητική απασχολησιμότητα, στην καινοτομία, στις προοπτικές εξέλιξης και στην σύνδεση με τις επερχόμενες διαφοροποιήσεις που θα επιφέρει στην αγορά εργασίας η τεχνολογική εξέλιξη και γιγάντωση του διαδικτύου.
Υπό αυτό το πρίσμα αυτά είναι τα ακόλουθα 10 κορυφαία επαγγέλματα και τομείς εξειδίκευσης:
Επιστήμονες των δεδομένων (Data Scientists):
Είτε αναφερόμαστε σε ειδικούς που ασχολούνται με το κομμάτι του E.T.L. (Extract | Load | Transform) είτε με το κομμάτι του D.A.D. (Discover | Access | Distill), τα δεδομένα είναι το «χρυσό νόμισμα» της εποχής μας. Με αναρίθμητες εφαρμογές από το marketing και τη διοίκηση μέχρι τη διαχείριση της ενέργειας και τον αθλητισμό, Data Scientists – Engineers -Architects – Administrators και Στατιστικοί, είναι οι επιστήμονες και επαγγελματίες που πολύ σύντομα θα είναι απαραίτητοι σε δεκάδες κλάδους αλλά και επιχειρήσεις ακόμα και μεσαίου μεγέθους προκειμένου να εφαρμόσουν σωστά είτε ένα συνδυασμό IT & Business, είτε μέσω των πεδίων data quality & data integration να εξάγουν χρηστικά πορίσματα για ερευνητικούς και άλλους σκοπούς. Ενδεικτικά προγράμματα Σπουδών και τμήματα που μπορούν να οδηγήσουν σε αυτόν τον κλάδο; ΗΜΜΥ, Πληροφορική, Εφαρμοσμένη Πληροφορική, Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας, Στατιστικής.
Αναλογιστές:
Έχοντας ως εργαλείο τα μαθηματικά και τη στατιστική είτε εργαζόμενοι στον ασφαλιστικό κλάδο, είτε εργαζόμενοι ως actuarial consultants είτε μεταπηδώντας στο χρηματοοικονομικό κλάδο, οι αναλογιστές αναλύουν και συμβάλλουν στη διαχείριση οικονομικών κινδύνων κάθε μορφής. Με σχετικά περιορισμένο αριθμό εξειδικευμένων στελεχών να ασκούν το εν λόγω επάγγελμα, σε πολλές χώρες κατατάσσεται ως μια ιδανική επιλογή καριέρας. Το ακαδημαϊκό background που θα βοηθήσει τον κάθε ενδιαφερόμενο για το επάγγελμα του αναλογιστή σχετίζεται ενδεικτικά με τμήματα όπως Στατιστικής (Πανεπιστήμιο Πειραιώς – Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), τμήματα Μαθηματικών και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών κ.ά.
Βιοϊατρικοί Μηχανικοί:
Η βιοϊατρική τεχνολογία αποτελεί έναν διεπιστημονικό κλάδο με μέγιστη σημασία και συμβολή στην προαγωγή της υγείας και στην υγειονομική περίθαλψη. Σύμφωνα με παλαιότερα στοιχεία της EUCOMED, «η ευρωπαϊκή βιομηχανία ιατροτεχνολογικών προϊόντων παράγει ετήσιες πωλήσεις ύψους 95 δις ευρώ και επενδύει περίπου 7,5 δις ευρώ σε Έρευνα και Ανάπτυξη. 500.000 στελέχη εργάζονται σε περισσότερες από 20.000 εταιρείες ιατρικής τεχνολογίας, με το 80% των οποίων να είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που παράγουν εξειδικευμένα προϊόντα και καινοτομίες για την τοπική και την παγκόσμια αγορά». Η αφετηρία του αυριανού εξειδικευμένου επιστήμονα μπορεί να είναι τμήματα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών ΗΥ, Ιατρικής, Βιολογίας, Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών καθώς και άλλων θετικών επιστημών όπως π.χ. φυσικής τα οποία σε συνδυασμό με την κατάλληλη μεταπτυχιακή εξειδίκευση (π.χ. το Δ.Π.Μ.Σ. του Πανεπιστημίου Πατρών στη Βιοϊατρική Μηχανική) θα καλλιεργήσει τα απαραίτητα εφόδια και γνώσεις για την αυριανή αγορά εργασίας.
Γεωργικοί Μηχανικοί:
Η αλματώδης αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ανάγκη για γεωργική –και όχι μόνο- παραγωγή, καθιστά επιτακτική περισσότερο από ποτέ την αξιοποίηση της μηχανικής στον πρωτογενή τομέα και ιδιαίτερα στα γεωργικά συστήματα. Το μεγάλο στοίχημα της αειφορίας στην γεωργία, της αποτελεσματικότερης διαχείρισης των γεωργικών εκτάσεων και της παραγωγής ποιοτικότερων προϊόντων αποτελεί πρόκληση τόσο για τη γεωργική μηχανική όσο και για τη μηχανική Βιοσυστημάτων. Συνεπώς, η γόνιμη εφαρμογή και αξιοποίηση της τεχνολογίας στη γεωργία αποτελεί εφαλτήριο για την διαχείριση και κάλυψη των αναγκών σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Πτυχιούχοι Γεωπονικών τμημάτων, Μηχανικοί Βιοσυστημάτων και ευρύτερα γεωτεχνικές ειδικότητες είναι οι εξειδικευμένοι επιστήμονες που θα είναι σε θέση να στελεχώσουν τον κλάδο της γεωργικής μηχανικής έπειτα από την πρόσκτηση καινοτόμων και πρακτικά εφαρμόσιμων γνώσεων και τεχνικών.
Βιοτεχνολόγοι:
Πρωτογενής Παραγωγή, Υγεία, Προστασία Περιβάλλοντος είναι μόνο κάποιοι από τους τομείς όπου η επιστήμη της Βιοτεχνολογίας μπορεί να βρει εφαρμογή. Επιστήμονες με γνωστικό υπόβαθρο που έχει να κάνει με τη γενετική, τη μοριακή και τη συνθετική βιολογία, την βιοπληροφορική και πλήθος άλλων συνδυαστικών επιστημονικών κλάδων, απευθύνονται σε ένα τομέα όπου παγκοσμίως καταγράφονται αυξητικές τάσεις σε επίπεδο έρευνας και επενδύσεων. Στα Ελληνικά Α.Ε.Ι., σπουδές σε τμήματα όπως Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας, Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας, Πληροφορικής με εφαρμογές στη Βιοιατρική κ.ά. αποτελούν μια ιδανική αφετηρία για το αυριανό βιοτεχνολόγο.
3D Specialists & Designers:
Το κομμάτι του 3D και VR φέρνει την τρισδιάστατη απεικόνιση και την εικονική πραγματικότητα πιο κοντά από ποτέ στο μέσο άνθρωπο. Με εφαρμογές οι οποίες ξεκινούν από το gaming και φτάνουν μέχρι τον πολιτισμό και την ιατρική, οι ανερχόμενοι αυτοί τομείς συνδυαστικά με το 3D printing και με το advanced manufacturing έρχονται να μας παραδώσουν προϊόντα και υπηρεσίες με ευκολία, ακρίβεια και δυνατότητες που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε στο παρελθόν. Από τη «τρισδιάστατη εκτύπωση» ενός αθλητικού υποδήματος και κατασκευή ενός σπιτιού μέσα σε λίγες ώρες μέχρι την τρισδιάστατη απεικόνιση της Ακαδημίας του Πλάτωνος, 3D Specialists και Βιομηχανικοί Σχεδιαστές, αποτελούν την αιχμή του δόρατος για ακόμη ένα καινοτόμο πεδίο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης συνδυάζοντας το CAD/CAM (computer-aided design and computer-aided manufacturing) και τις νέες τεχνολογίες το οποίο ακόμη δεν μπορούμε να προβλέψουμε μέχρι που μπορεί να φτάσει. Στον κλάδο αυτό, είναι αυτονόητη η εμπλοκή πτυχιούχων πληροφορικής, ΗΜΜΥ, Μηχανικών Πληροφορικής, Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων, Πολιτισμικής Τεχνολογίας & Επικοινωνίας αλλά δίχως να αποτελεί το πτυχίο τροχοπέδη και σε άλλους επιστήμονες οι οποίοι έχοντας εξειδικευθεί στις τεχνολογικές αυτές εφαρμογές να είναι σε θέση να προσφέρουν διεπιστημονικά σε σχετικές ομάδες εργασίας.
Μηχανικοί Ρομποτικής – Α.Ι:
Η εφαρμοσμένη μηχανική και η αυτοματοποίηση αξιοποιείται και μπορεί να μεγιστοποιηθεί σε τομείς όπως οι μεταφορές, η βιομηχανική παραγωγή, η ιατρική κ.ά. Για παράδειγμα, στη ρομποτική χειρουργική, ο χειρουργός βρίσκεται πλέον μπροστά σε μια χειρουργική κονσόλα όπου βλέπει σε μια οθόνη το χειρουργικό πεδίο, και πραγματοποιεί την επέμβαση κινώντας ειδικούς μοχλούς. Ένα τέτοιο ρομποτικό σύστημα προσφέρει τρισδιάστατη και ακριβή εικόνα στο χειρουργό, οι εντολές που δίνει ο χειρουργός μεταφέρονται ψηφιακά, στους αρθρωτούς χειρουργικούς βραχίονες ενός ρομπότ, οι οποίοι εκτελούν πρακτικά τη χειρουργική επέμβαση. Αυτή είναι μια εφαρμογή ρομποτικής ιατρικής τεχνολογίας. Εύλογα, η απαιτούμενη ειδίκευση που θα χρειαστεί ένας μηχανολόγος η ηλεκτρολόγος ή αυτοματιστής θα σχετίζεται άμεσα με Προηγμένα Συστήματα Παραγωγής, Αυτοματισμού και Ρομποτικής με προσανατολισμό προς και το πεδίο που θα εφαρμόσει τη ρομποτική.
Solutions Engineers:
Έχοντας κατά κύριο λόγο τεχνικό υπόβαθρο με έντονα ανεπτυγμένα soft skills αλλά και δεξιότητες και γνώσεις που σχετίζονται με την εξυπηρέτηση πελατών ή/και τις πωλήσεις, η επαγγελματική αυτή εξειδίκευση έχει να κάνει με έναν προγραμματιστή ή έναν μηχανικό λογισμικού που λειτουργεί πολύ συχνά όμως ως chief technology officer (CTO). Ένα εξειδικευμένο στέλεχος το οποίο μπορεί από τη μια να δώσει λύση σε τεχνολογικά προβλήματα ενός πελάτη αλλά και επιπρόσθετα να αντιλήφθει και να προσδιορίσει τις ανάγκες ενός πελάτη. Έτσι υπό αυτήν την έννοια μπορούμε να έχουμε π.χ. Sales Solutions Engineers αλλά και Technical Solutions Engineers. Έτσι, προπτυχιακές σπουδές στις Επιστήμη ή στη Μηχανική των Υπολογιστών, στα Πληροφοριακά Συστήματα, στη Στατιστική-Μαθηματικά με εξειδίκευση στην ανάλυση δεδομένων και δυνατό υπόβαθρο σε PHP ή/και Haskell, Python, C++, Java, SQL αποτελούν μια καλή αφετηρία για την διεκδίκηση μιας τέτοιας θέσης.
UX Designers:
Ο Σχεδιασμός με βάση μια θετική εμπειρία του χρήστη δεν περιορίζεται απλά σε ένα λειτουργικό site ή μια εφαρμογή. Είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Οι τάσεις καταδεικνύουν που για να υπάρχει μια θετική UX (User Experience) σε ένα προϊόν ή μια υπηρεσία θα πρέπει να προηγηθούν στοιχεία όπως, έρευνα, testing, επιχειρηματική ανάλυση, project management ακόμα και ψυχολογία πριν φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα το οποίο μπορεί να είναι από ένα site με on line σύστημα κρατήσεων μέχρι π.χ. ένα smartphone το οποίο όμως πρακτικά μπορεί να είναι κυρία ενασχόληση του αυριανού UI Designer (User interface) και λιγότερο του UX Designer. Ο ειδικός αυτός έχει ως στόχο να μεγιστοποιήσει τη θετική εμπειρία του χρήστη και για το λόγο αυτό θα πρέπει να συνθέτει ένα αρκετά διεπιστημονικό υπόβαθρο. Υπό αυτό το πρίσμα, σπουδές σε τμήματα όπως το Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας ή Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων & Συστημάτων ή τμήματα που καλλιεργούν συστηματικό υπόβαθρο στη Διαχείριση Έργου σχετίζονται άμεσα με τη δυνητική διαδρομή στο UX Design.
Μηχανικοί Υλικών:
Ο κλάδος της Επιστήμης και της Μηχανικής των Υλικών σχετίζεται με οτιδήποτε αφορά στο σχεδιασμό, τη σύνθεση και την ανάπτυξη των υλικών που αξιοποιούνται σε πλήθος τεχνολογικών εφαρμογών και όχι μόνο. Από βιοσυμβατά υλικά με εφαρμογές στην υγεία μέχρι νανοϋλικά που μπορούν να αξιοποιηθούν μέχρι και στο διάστημα, ο Μηχανικός Υλικών έχει ενεργό ρόλο και εμπλοκή σε τομείς όπως η ενέργεια, η δόμηση, η αεροναυπηγική, η βιοϊατρική κ.ά. Για το λόγο αυτό προγράμματα σπουδών που καλλιεργούν γνώσεις Χημείας & Φυσικής Υλικών, Υπολογιστικής Επιστήμης Υλικών και Μηχανικής Υλικών αλλά και   Φυσικοχημείας, Χημικής Μηχανικής, Βιοχημείας συνθέτουν την ταυτότητα του αυριανού μηχανικού υλικών. Στα Ελληνικά Α.Ε.Ι. ενδεικτικά τμήματα που μπορούν προσφέρουν σχετικά προγράμματα σπουδών αφορούν τα τμήματα Επιστήμης των υλικών, Χημικών Μηχανικών κ.ά.
(Χρ. Ταουσάνης, 08/02/2020)

Σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό Θεόδωρο Κατσανέβα, η συμπλήρωση του μηχανογραφικού είναι πολύ σημαντική καθώς θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό την επαγγελματική τους σταδιοδρομία και τη ζωή τους όλη.

Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να συνεκτιμήσουν τι τους ταιριάζει ή τι δεν τους ταιριάζει, τα «θέλω και τα μπορώ», την οικογενειακή κατάσταση και τις προοπτικές των επαγγελμάτων.

Όπως τονίζει ο  ακαδημαϊκός, όσο υψηλότερες είναι οι επιδόσεις και η θέλησή τους, τόσο μεγαλύτερο μπορεί να είναι το «ρίσκο» της επιλογής επαγγελμάτων με αρνητικές προοπτικές στην αγορά εργασίας, ή για όσα δεν υπάρχει οικογενειακή υποστήριξη.

Έτσι, οι προοπτικές της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα, σύμφωνα με την κυλιόμενη έρευνα που διενεργείται εδώ και πολλά χρόνια, τα ευρήματα της οποίας έχουν επιβεβαιωθεί στην πράξη (www.careergatest.com, www.theodore-katsanevas.blogspot.com), είναι οι παρακάτω:

Λεωφόρος του μέλλοντος οι νέες τεχνολογίες

Βρισκόμαστε στην αρχή της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, όπου οι νέες τεχνολογίες, η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική, τα big data κλπ., στα επόμενα 15-20 χρόνια, θα απασχολούν πάνω από το 70% του συνόλου των εργαζομένων. Εδώ υπάρχουν ευρείες δυνατότητες εύρεσης εργασίας για πολλά νέα άτομα, ενώ η πολύ καλή γνώση της πληροφορικής θεωρείται απόλυτα αναγκαία και σε όλα τα άλλα επαγγέλματα και ειδικότερα σε αυτά μέσης και υψηλής εργασιακής ιεραρχίας

Αμφίπλευρη η κατάσταση στα οικονομικά επαγγέλματα

Ο ευρύτερος κλάδος των οικονομικών επαγγελμάτων για στελέχη επιχειρήσεων, γραμματείς, υπάλληλους γραφείων κάθε κατηγορίας, παρουσιάζει προβλήματα απορροφητικότητας. Εξαίρεση αποτελούν οι ορκωτοί ελεγκτές, οι φοροτεχνικοί, οι λογιστές και κατά δεύτερο λόγο, οι έμπειροι πωλητές. Πολύ αρνητική είναι η κατάσταση στον τραπεζικό και ασφαλιστικό κλάδο. Καλύτερες ευκαιρίες έχουν οι απόφοιτοι οικονομικών επιστημών όταν συνδυάζουν γνώσεις πληροφορικής, ενεργειακού δυναμικού, καινοτομικών δραστηριοτήτων ή και σύγχρονων αγροτικών καλλιεργειών.

Σχετικά ικανοποιητική η κατάσταση για τους μηχανικούς

Η κατάσταση για τους μηχανολόγους-μηχανικούς εμφανίζεται σχετικά ικανοποιητική, όπως και για τους γεωλόγους, μηχανολόγους μεταλλείων και ορυκτών πόρων, τους χημικούς μηχανικούς, τεχνολόγους φυσικού αερίου, μηχανικούς ενέργειας. Οι αρχιτέκτονες και οι πολιτικοί μηχανικοί περνούν κρίση αυτήν την περίοδο, λόγω της κάμψης των κατασκευών και δεν είναι λίγοι εκείνοι που μεταναστεύουν σε ευρωπαϊκές και αραβικές χώρες του κόλπου. Στα «πράσινα επαγγέλματα», μηχανικοί και οικονομολόγοι περιβάλλοντος, δασολόγοι, κλπ., δεν παρουσιάζονται σοβαρές διέξοδοι όπως υποστηρίζεται. Ευκαιρίες εργασίας υπάρχουν για σχεδόν όλα τα επαγγέλματα επαγγελματικής και τεχνικής εκπαίδευσης.

Η περίπτωση του τουρισμού

Ο τουρισμός αποτελεί τον ισχυρότερο κλάδο της ελληνικής οικονομίας με το πλεονέκτημα ότι απορροφά μεγάλο αριθμό εργαζομένων, είναι δηλ. «έντασης εργασίας», αλλά και το μειονέκτημα ότι μεγάλο μέρος του αφορά εξαμηνιαία απασχόληση. Επί πλέον, πλήττεται βαρύτατα από τη διεθνή συγκυρία και από καταστάσεις όπως η τελευταία πανδημία. Ευκαιρίες απασχόλησης υπάρχουν για άτομα με γνώσεις και δεξιότητες δημοσίων σχέσεων, ενώ θετική παραμένει η εικόνα για τους ζαχαροπλάστες, τους μάγειρες, τους παραγωγούς έτοιμου φαγητού.

Πλεονάζουν οι γιατροί και οδοντίατροι

Χειροτερεύει δραματικά η κατάσταση για τους γιατρούς. Οι περισσότερες ιατρικές ειδικότητες είναι απελπιστικά κορεσμένες, με μικρές εξαιρέσεις, τους ψυχίατρους, πλαστικούς χειρούργους, ακτινολόγους. Πάντοτε βέβαια θα υπάρχουν θέσεις εργασίας για υψηλού επιπέδου γιατρούς όλων των ειδικοτήτων που έχουν τις ικανότητες και τη θέληση να ακολουθήσουν το απαιτητικό αυτό επάγγελμα. Πολλοί Έλληνες νέοι γιατροί αναζητούν σήμερα εργασία στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στη Μεγάλη Βρετανία και Γερμανία. Απελπιστική είναι η κατάσταση για τους οδοντίατρους χωρίς οικογενειακή παράδοση στον κλάδο. Αντίθετα, πολύ καλύτερη είναι η προοπτική για συμπληρωματικά επαγγέλματα της υγείας και πρόνοιας, όπως νοσηλευτές, βοηθοί ακτινολόγοι, τεχνικοί ιατρικών μηχανημάτων και εργαστηρίων, αισθητικοί, κοινωνικοί λειτουργοί, νοσηλευτές, φυσιοθεραπευτές. Οι ευκαιρίες εργασίας των ψυχολόγων έχουν συρρικνωθεί σημαντικά, αν και με κατάλληλη μετεκπαίδευση, μπορούν να βρουν επαγγελματικές διεξόδους. Ουδέτερη είναι η κατάσταση για τους διατροφολόγους και τους διαιτολόγους. Και αρνητική για τους χημικούς, τους βιολόγους, τους φαρμακοποιούς, οι οποίοι όμως, έχουν διεξόδους σε άλλους τομείς, όπως των ιατρικών εργαστηρίων και των ιατρικών επισκεπτών κλπ. Αντίθετα πολύ θετικές είναι οι προοπτικές για τους κτηνίατρους.

Δικηγόροι, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι στο κόκκινο

Η αγορά εργασίας για τους δικηγόρους είναι δραματικά κορεσμένη και χειροτερεύει συνεχώς. Σχετικά καλύτερη είναι η κατάσταση για εξειδικευμένους δικηγόρους ή απόφοιτους νομικής ειδικευμένους στις νέες τεχνολογίες και στην οικονομία. Φυσικά, πάντα θα υπάρχουν θέσεις εργασίας για ικανούς, επίμονους δικηγόρους με σύγχρονες γνώσεις, επικοινωνιακές δεξιότητες και οικογενειακή ή φιλική υποστήριξη. Για όλα τα επαγγέλματα των καλών τεχνών η κατάσταση χειροτερεύει περισσότερο. Πολλοί καλλιτέχνες απασχολούνται με ελάχιστη ή και μηδενική αμοιβή, ασκώντας και άλλες περιστασιακές ενασχολήσεις. Ιδιαίτερα αρνητική είναι η εικόνα για τους ηθοποιούς και λίγο καλύτερη για τους μουσικούς και τους χορευτές, σε περιστασιακές εργασίες. Η αγορά εργασίας στη δημοσιογραφία έχει πληγεί βαρύτατα. Πολλά νέα παιδιά υποαπασχολούνται στον κλάδο με ανύπαρκτες ή γλισχρες αμοιβές και κακές συνθήκες εργασίας. Η κρίση έχει πλήξει επίσης και τον κλάδο της διαφήμισης.

Αδιέξοδα στην εκπαίδευση με μικρές αχτίδες αισιοδοξίας

Στη εκπαίδευση, η γενικότερη εικόνα είναι επίσης πολύ αρνητική. Η υψηλή υπογεννητικότητα του ελληνικού πληθυσμού, η πληθώρα των αποφοίτων εκπαιδευτικών προσχολικής, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας, δεν επιτρέπει πολλές δυνατότητες απορρόφησης στον ευρύτερο κλάδο. Οι απόφοιτοι θεωρητικών σπουδών (φιλοσοφία, φιλολογία, θεολογία, ιστορία, αρχαιολογία, λαογραφία, γεωγραφία, εθνολογία, ανθρωπολογία, κ.λπ.), έχουν ελάχιστες δυνατότητες απορρόφησης στην εκπαίδευση. Όμως, μπορούν πιο εύκολα απ’ ότι σε στενές κορεσμένες ειδικότητες (γιατροί, οδοντίατροι, κ.λπ.), να μεταστραφούν με κατάλληλη μετεκπαίδευση σε άλλα επαγγέλματα όπως των δημοσίων σχέσεων, του τουρισμού, της διοίκησης επιχειρήσεων, ακόμα και της πληροφορικής. Σε μεγαλύτερο ακόμα βαθμό, αυτό ισχύει για τους απόφοιτους πολιτικών επιστημών και κοινωνιολογίας, εφ΄ όσον μετεκπαιδευτούν στην οικονομία και τις νέες τεχνολογίες. Καλύτερη είναι η εικόνα για φυσικομαθηματικούς που βρίσκουν διεξόδους σε ιδιαίτερα μαθήματα, αλλά και σε άλλους τομείς και ειδικότερα στην πληροφορική. Οι γυμναστές βρίσκουν εργασία και σε ιδιωτικές υπηρεσίες ασφαλείας και φύλαξης.

Επιστροφή στη γη και στη θάλασσα

Οι εμποροπλοίαρχοι, οι μηχανικοί και τα στελέχη του εμπορικού ναυτικού, όπως και οι απόφοιτοι στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, είναι από τα λίγα επαγγέλματα που εμφανίζουν σίγουρη απορροφητικότητα σήμερα. Οι μεταφορές και τα logistics, παρουσιάζουν ικανοποιητική εικόνα, αν και στο απώτερο μέλλον, μεγάλο μέρος τους θα αντικατασταθεί από την αυτοματοποίηση του κλάδου. Ουδέτερη ή και πτωτική είναι η απορροφητικότητα των πιλότων και των ιπτάμενων φροντιστών, που επιδεινώνεται από την αβεβαιότητα στις αερομεταφορές λόγω της πανδημίας. Η γεωργία, η αλιεία, οι ιχθυοκαλλιέργειες έχουν πολύ θετικές προοπτικές. Ειδικότερα αυτό αφορά γεωπόνους, τεχνολόγους, γεωργίας και ιχθυοκαλλιεργειών που θα ασχοληθούν σοβαρά με σύγχρονες και εναλλακτικές καλλιέργειες, με την κτηνοτροφία, την παραγωγή οικολογικών και ανταγωνιστικώς διεθνώς αγροτικών προϊόντων και τροφίμων. Η επιστροφή στη γη και στη θάλασσα, η αποαστικοποίηση του πληθυσμού και η on line εργασία από απόσταση, προβάλλουν ως η περισσότερο πληθωρική εργασιακή διέξοδος σήμερα, γεγονός που επιβλήθηκε περισσότερο από τους περιορισμούς στο σπίτι λόγω της πανδημίας.

Το μέλλον ανήκει σε αυτούς που το προετοιμάζουν

Στη σύγχρονη εποχή των ραγδαίων αλλαγών, ένας εργαζόμενος είναι πολύ πιθανό να αλλάξει πολλά επαγγέλματα στη διάρκεια της σταδιοδρομίας του. Σήμερα υπάρχουν πολλά και διαφορετικά επαγγέλματα που ταιριάζουν στον καθένα. Αν για κάποιους λόγους δεν είναι δυνατό να ακολουθήσει ένα επάγγελμα που του αρέσει περισσότερο, μπορεί να διαλέξει ένα άλλο, αποφεύγοντας οπωσδήποτε εκείνα που δεν του ταιριάζουν. Σε όλα τα επαγγέλματα μέσης και υψηλής εργασιακής ιεραρχίας, απαραίτητη είναι η γνώση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, της αγγλικής γλώσσας, καθώς και η διαρκής ανανέωση των γενικών και ειδικών γνώσεων και εμπειριών. Και βέβαια, ολοκληρωμένος άνθρωπος και επαγγελματίας, είναι εκείνος που έχει πνευματικές ανησυχίες και ευαισθησίες, εμμένει σε αρχές και αξίες, αναζητά τη γνώση, ενεργεί με εντιμότητα και αποτελεσματικότητα για το δικό του αλλά και για το γενικότερο καλό.

(Θεόδωρος Κατσανέβας, 01/07/2020)