Πανελλήνιες Εξετάσεις 2020

Του Βαγγέλη Παπαγιάγκου, Δ/ντη Σπουδών

 

Γιατί οι μάσκες που μας φορέσατε δεν φτάνουν να σκεπάσουν τα μάτια..
ΠΟΛΙΤΕΙΑ, εσύ, τι λες;

Οι Πανελλήνιες εξετάσεις των παιδιών έφτασαν στο τέλος τους ,τα πρωτοσέλιδα του τύπου γράφουν για σφαγή των αριστούχων ,για επιτηδευμένης δυσκολίας θέματα, για χρονική ανεπάρκεια της εξέτασης σε σχέση με την πολυπλοκότητα και τον όγκο θεμάτων . Το πρόβλημα σαφώς και δεν είναι τα θέματα ,το πρόβλημα δεν είναι η σύνθεση και η κριτική σκέψη το πρόβλημα είναι πως η πολιτεία λειτουργεί σαν παιδοκόλακας ,δεν προετοιμάζει επί της ουσίας τα παιδιά στοιχίζοντας έγκαιρα δυνατότητες και στόχους, δεν επαινεί την αριστεία, εθίζει στην μετριότητα, στον ωχαδερφισμό και στην αναβολή. Και ενώ λοιπόν όλο το σύστημα δουλεύει στον αυτόματο και με μηχανική υποστήριξη και ενώ λοιπόν οι μαθητές διδάσκονται σε αφασία και καταστολή από τα πρώτα γυμνασιακά χρόνια, όχι την αξία της προσπάθειας, την δύναμη της γνώσης και την ανάγκη της αυτοβέλτιωσης αλλά την επίπλαστη χαρά την αρνησιγνωσία, και το travelling ξαφνικά όλα αλλάζουν ..η μπριζ α βγαίνει ,η μηχανική αναπνοή σταματά και ασθενής βγαίνει απευθείας με εξιτήριο στο κολαστήριο της ζωής με αναμενόμενα επακόλουθα..
Δύο πράγματα να ξεχωρίσουμε: σχολείο και εξετάσεις. Ας μιλήσουμε πρώτα για ποιότητα εκπαίδευσης στο σχολείο και μετά για εξετάσεις. Μιλούμε συνεχώς για ποιότητα εκπαίδευσης στο σχολείο, γενικόλογα και χαοτικά. Διακηρύξεις και προτάσεις για το ωραίο, το μεγάλο, το ιδεατό. Ας σταματήσουμε επιτέλους το κρυφτό με τον ελέφαντα. Δεν μας τιμά! Ας πούμε την αλήθεια, ΨΥΧΡΑΙΜΑ και ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ:

• Τι κάνεις ΠΟΛΙΤΕΙΑ με τα αναλυτικά προγράμματα; Τι κάνεις με την ύλη και τη μέθοδο διδασκαλίας; Τι στόχους θέτεις; Τι κάνεις με τα βιβλία και τις πηγές πρόσβασης στη γνώση; Τι κάνεις με το πολλαπλό βιβλίο και την ηλεκτρονική βιβλιο-θήκη;
• Τι κάνεις ΠΟΛΙΤΕΙΑ με την κατάρτιση και την επιμόρφωση του εκπαιδευτικού, τη διαρκή και όχι την αποσπασματική και εθελοντική;
• Τι κάνεις με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού, της σχολικής μονάδας, του νομού, της περιφέρειας; Τι αποτέλεσμα φέρνεις;
  Σε μία κοινωνία που αμφισβητεί το γιατρό, τον μηχανικό, τον πολιτικό, το δικαστή, ο δάσκαλος είναι και αυτός αναξιόπιστος και αδύναμος. Είναι και χαλαρός και γενναιόδωρος. Πώς να δικαιολογηθεί ο πληθωρισμός των αριστούχων στις σχολικές αίθουσες; Άρχισαν ξαφνικά, μετά το ΄90, οι ελληνίδες μάνες να γεννοβολούν διάνοιες; Και αν όντως είναι έτσι, γιατί εμείς οι έλληνες μπαμπάδες δεν εξάγουμε το μαγικό μας φίλτρο σε άλλους λαούς και βασανιζόμαστε άδικα; Γιατί η μάνα να κοιλοπονάει να βγάλει το παιδί-διάνοια από τη στιγμή που η πολιτεία, αφού πρώτα το βραβεύει ως διάνοια στα 18, το απορρίπτει κατόπιν με διάρροια στα 25;
  Είναι δυνατόν να σπουδάζουν όλοι; Είναι αυτό πολιτική ευθύνη ή είναι παιδοκολακεία και άκρατη δημαγωγία; Είσαι πολιτεία, τελικά, βλαμμένη; Όχι. Βλαμμένη δεν είσαι. Αλλά είσαι επικίνδυνη και ανεύθυνη. Ποιος θα απολογηθεί για τους 150.000 έλληνες επιστήμονες που εγκατέλειψαν τη χώρα από το 2008; Ποιος θα απολογηθεί για το 65% των άνεργων πτυχιούχων νέων; Ποιος θα απολογηθεί για τη χαμένη γενιά; Για τα χαμένα παιδιά που δεν γεννιούνται; Ποιος θα απολογηθεί για ένα έθνος που κινδυνεύει να συνταξιοδοτηθεί από την ιστορία και τη συνέχειά του;
  Με μία αμετανόητα αλλήθωρη Πολιτεία, η κοινωνία δεν εμπιστεύεται το δάσκαλο και, μοιραία, το σχολείο δεν μπορεί να παίξει ρόλο στην αξιολόγηση για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Ελεύθερη πρόσβαση δεν υπάρχει σε κανένα κράτος του κόσμου, χωρίς σοβαρά αξιολογικά κριτήρια, που στις προηγμένες χώρες θέτει η πολιτεία και το ίδιο το σχολείο, το οποίο, όμως, χαίρει άκρας εκτίμησης και αποδοχής. Έτσι λοιπόν, στην Ελλάδα, θα πρέπει να μάθουμε για πολλά χρόνια ακόμη να ζούμε με εξετάσεις. 
  Και τώρα εξετάσεις θέλουμε; Με τι σκοπό και ποια στόχευση; ΠΟΛΙΤΕΙΑ, εσύ, τι λες;
• Ως πολιτεία, ξέρεις ότι χρειάζεσαι το 1/5 των δικηγόρων που εισάγεις στα Πανε-πιστήμια, το 1/3 των γιατρών, των μηχανικών, των μαθηματικών. Αλλά το λες;
• Ως πολιτεία, ξέρεις ότι δεν χρειάζεσαι πλέον άλλους φιλολόγους, ιστορικούς, αρ-χαιολόγους, ψυχολόγους, θεολόγους, γιατί δεν μπορείς να τους απορροφήσεις. Αλλά το λες; Δεν το λες!
• Ως πολιτεία, πρέπει να πεις στα ικανότατα παιδιά που επιλέγουν τις παιδαγωγικές σπουδές ότι τέτοια «αυτόφωτα» πτυχία δεν έχει κανένα κράτος στον κόσμο και ότι εμείς έχουμε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Το λες; Λες ότι, ελλείψει περιεχομένου σπουδών και αναγνωρισιμότητας πτυχίου, θεωρούνται χαμηλής ενέργειας και ζήτησης πτυχιούχοι και τελικά απόφοιτοι Λυκείου; Θέλεις να το πεις, αλλά δεν το λες, γιατί πως το λες;
• Ως πολιτεία, ξέρεις ότι ο μόνος τρόπος για να εργαστεί σήμερα αξιοπρεπώς ένας νέος δικηγόρος, χωρίς να μοιάζει με τον Τομ Σώγιερ, είναι να ξέρει μαθηματικά, έτσι ώστε να μπορεί να επιλέξει μία ανάλογη ειδίκευση στο εργασιακό ή ασφαλιστικό δίκαιο ή στις μεταφορές ή στην χωροταξία. Το ξέρεις, αλλά βάζεις μαθηματικά στην θεωρητική κατεύθυνση; Ή θα βάλεις ή θα πεις την αλήθεια για νομικές σπουδές με επαγγελματική αποκατάσταση σε άλλο γαλαξία!!! Αν, πάλι, συμφωνείς και βάλεις, τότε θα βάλεις και μαθηματικούς στα Δημοτικά, για να μυηθούν τα μικρά παιδιά από νωρίς στη μαθηματική λογική, πριν αυτή γίνει δαίμονας και φοβία στο Γυμνάσιο.
• Ως πολιτεία, ξέρεις ότι οι δεκάδες οικονομικές σχολές απλά υπάρχουν στο μηχα-νογραφικό δελτίο ως σωσίβιο βιοπορισμού εκατοντάδων Μαυρογιαλούρων, και χιλιάδων καθηγητών και ανύποπτων νοικοκύρηδων, οι οποίοι χρεώθηκαν να οι-κοδομήσουν γκαρσονιέρες για εκκολαπτόμενους Βαρουφάκηδες στη Χίο, στην Καλαμάτα, στην Τρίπολη, στο Αγρίνιο, στην Ορεστιάδα και αλλού. Ξέρεις ότι τα προπτυχιακά προγράμματα στα Οικονομικά αφορούν ελάχιστους με ακαδημαϊκό προσανατολισμό και πολλούς περισσότερους με μεταπτυχιακές αναζητήσεις και εξειδικεύσεις, αλλά συντηρείς «προκάτ» Οικονομικά Πανεπιστήμια που μοιράζουν πτυχία «take away» σωρηδόν. Δεν ακούς, δεν βλέπεις, δεν μιλάς; Γιατί; Αλλά, έτσι είναι: «Όποιος δεν ακούει, δεν βλέπει και δεν μιλάει, ζει εκατό χρόνια». Σικελική παροιμία (OMERTA). 
• Ως πολιτεία, ξέρεις ότι χρειάζεσαι εξειδικευμένους χειρώνακτες εργάτες γης, ναυτικούς, ηλεκτρολόγους, ψυκτικούς, υδραυλικούς. Και τι κάνεις; Που είναι η επαγγελματική εκπαίδευση που θα υποστηρίξει την επιτακτική εθνική ανάγκη; Και αν αυτό δεν είναι λύση στο οξύ πλέον μεταναστευτικό ρεύμα και, παράλληλα, ανάχωμα στους οικονομικούς μετανάστες που θαλασσοπνίγονται για να έρθουν κατά χιλιάδες στη «γη της επαγγελίας», τότε ποια είναι; Τα σύρματα και τα σκυλιά;
• Ως πολιτεία, είσαι ΘΕΑ. Ξέρεις πολλά, αλλά δεν τα λες, γιατί έσπειρες ανέμους και φοβάσαι τις θύελλες. Και τι κάνεις; Αρχίζεις τη διαβούλευση με την άλλη θεά, την Αθηνά, και ζητάς λίγη σοφία για να κάνεις αναδιάταξη και εξορθολογισμό, αφού, ως αρμόδια, αρχίζεις να θέλεις να φαίνεσαι και λίγο υπεύθυνη. Είναι βλεπεις και η τροϊκανή μαφία που ήρθε στη γειτονιά σου και έβγαλε πιστόλι στο τραπέζι…
• Και έτσι, αφού ως πολιτεία δεν μπορείς πλέον να γοητεύεις κρετίνους και ανεγκέφαλους, αρχίζεις να απογοητεύεις. Εξετάσεις και δύσκολα θέματα λοιπόν. Ολοένα και απαιτητικότερα, γιατί ψάχνεις την «μασίφ» αριστεία που θα κρατήσει ζωντανά τα λίγα ακόμα ιδρύματα που μπορούν να αυτονομηθούν και να ξεχωρίσουν από την άρρωστη αγέλη. Που μπορούν να εξοικονομήσουν πόρους και χρηματοδότηση, προσελκύοντας ερευνητικά προγράμματα και διεθνές ενδιαφέρον.
  Και τα άλλα; Ας αυτοκαταργηθούν. Τι σε νοιάζει; Ελλείψει πόρων, φοιτητών και στελεχών, θα μετατραπούν σε αδιάφορα ακαδημαϊκά ΙΕΚ, μεταφέροντας την τεχνολογική λυκειακή εκπαίδευση στην τριτοβάθμια. Και σιγά-σιγά, αλλάζεις και τη νοοτροπία ενός λαού, που έμαθε να μην καλλιεργεί τη γη, που έμαθε να απαξιώνει τη χειρωναξία και να φαντασιώνεται μία θέση στο δημόσιο, που έμαθε στην επιδότηση και στο ταμείο ανεργίας. Που εθίστηκε στο συνδικαλισμό, στο σκανδαλισμό, στη δημαγωγία, στη δωροδοκία, στην απαξία και τη φαυλότητα. Που μέθυσε με τη βλακεία και την υπερβολή. Με το πιστόλι στον κρόταφο, Πολιτεία, αρχίζεις να λες την αλήθεια. Ήσουν αρμόδια, αλλά όχι υπεύθυνη. Έστω και αργά, ως αρμόδια, σε εφεδρεία πλέον, αντιδράς με το μόνο αδιάβλητο μέσο που διαθέτεις στη συνείδηση του Έλληνα• τις εξετάσεις και τη θεματοδοσία. 
  Έστω αργά, έστω και τώρα, αντιδράς!!
• Είκοσι χρόνια, ως καθηγητής χημικός (φροντιστής), τέτοια εποχή ζητώ από τους μαθητές μου να διεκδικήσουν με πάθος στις εξετάσεις όχι το «20» ή το τέλειο. Αυτό που πραγματικά αξίζουν. Το πολύ ή το λίγο. Χωρίς άγχος, χωρίς φοβικά και ενοχικά σύνδρομα, τους προτρέπω να μη «χαρίσουν» τίποτα δικό τους. Τίποτα παραπάνω, τίποτα λιγότερο.
  Χρόνια τώρα, ως εκπαιδευτικός, υποστηρίζω μία επιλογή θεμάτων που επιβραβεύουν την ικανότητα και την αξιοσύνη, που πριμοδοτούν την προετοιμασία και την προσπάθεια, που αξιολογούν και διακρίνουν σωστά τον άριστο, τον καλό, τον μέτριο. Θα ήταν καλό, οι «εθνικοί» θεματοδότες να αντιμετωπίζουν πάντα την προσπάθεια των παιδιών και την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ως μία διαδικασία που απαιτεί ευ-θύνη, σοβαρότητα, γνώση και σοφία.
• Δεν ξέρω, ως φροντιστής, αν τα παραπάνω είναι συμπαθή και χρήσιμα για τους μαθητές μου και αν με βάζουν δίπλα ή απέναντί τους. Δεν ξέρω, πάλι, αν είναι συνέπεια, ρεαλισμός ή καθήκον. Πιθανόν, κιόλας, να μη με νοιάζει. Αυτό που, όμως, ξέρω και με νοιάζει, είναι ότι η επιτυχία και η δικαίωση δεν έρχονται με ευχολόγια, κολακείες και έωλες συμβουλές. Έρχονται με προσπάθεια και ισχυρά θέλω που συνδυάζουν ενέργεια, όραμα, δύναμη ανατροπής και, πάνω απ’ όλα, δημιουργικό πάθος.
• Ως πολίτης, θέλω να βλέπω στην ΠΑΙΔΕΙΑ το χαμόγελο ενός λαού που ελπίζει και αγωνίζεται και όχι την κοιμωμένη του Χαλεπά σε εθνικό νεκροταφείο. Όσο πρώτο και να είναι.